Cover van boek Oorlog en terpentijn
Zet op jouw leeslijst
Op jouw leeslijst
Klik op dit icoon om een boek op je leeslijst te zetten.
De Bezige Bij | 2015 | 336 pagina's
ISBN: 9789023494676

Oorlog en terpentijn

Vlak voor de dood van zijn grootvader krijgt Stefan Hertmans van hem zijn memoires overhandigd. In Oorlog en Terpentijn lees je zowel de herinneringen van de auteur aan zijn grootvader, maar ook de herinneringen die grootvader Urbain zelf ooit neerpende over de Grote Oorlog. De man zal later nooit meer loskomen van de ellende en harde realiteit van die traumatiserende periode.

Oorlog en Terpentijn is in de eerste plaats een boek over oorlog, maar ook een familiekroniek en een sociologisch portret van Gent rond 1900. Daarnaast is het ook een aangrijpend verhaal over de betekenis van kunst. Met een enorme nauwkeurigheid beschrijft Hertmans het leven van zijn grootvader. De herinneringselementen van zichzelf en vooral uit de dagboeken van zijn grootvader zijn de bronnen van dit meesterlijk geschreven boek. Een absolute aanrader!

Lees een stukje

In de schemer, als de weemoed toeslaat, zingen we liederen die we ons herinneren, en sourdine infanterist Laurent Mordin uit Charleroi heeft muziek gestudeerd, hij leert ons zingen in toonhoogten die met elkander accorderen, dat is zeer schoon, hij zegt dat we na de oorlog een groot koor gaan beginnen, en iedereen gelooft hem op zijn woord. Tot een volgende tenorstem krijsend in het prikkeldraad is blijven hangen bij een volgende patrouille en we het slachtoffer ’s nachts als een beest in een ondiepe put moeten laten glijden, blij dat we hem althans kunnen begraven, maar niet voordat we hem tot op zijn ondergoed hebben gestript van alles wat nog van pas kan komen. We worden hard en zijn sentimenteel; we lachen en janken door elkaar; we slapen wakend en waken slapend; we ruziën met onze armen om elkaar heen geslagen, we halen uit naar elkaar terwijl we de schouders ophalen; niets blijft nog op zijn plaats in onze lijven en gedachten; we ademen zolang we leven en we leven gewoon omdat we ademen, zolang het duurt.

Staat dit boek in jouw bib?

Wat andere lezers vinden

Score van de lezers
3.666665
3.7/5 6 stemmen
Clement Stevens
06/03/2024
4

"Oorlog en terpentijn" van Stefan Hertmans is een pakkend boek met een meeslepend verhaal en diepe personages. Het vertelt op een eenvoudige manier over de impact van oorlog op het leven van een persoon en hoe kunst kan helpen bij het overleven.

Allereerst valt op hoe goed de schrijver het verhaal vertelt. Zijn duidelijke en levensachtige beschrijvingen nemen je mee naar het Vlaanderen van Urbain, de grootvader van de schrijver. Je kunt bijna de rustige momenten voor de oorlog voelen, wat de schok van de oorlog des te heftiger maakt. Deze realistische beschrijvingen zorgen ervoor dat je echt meeleeft met de personages.

Een ander sterk punt van het boek is hoe goed het hoofdpersonage, Urbain Martien, wordt verteld. Je volgt hem vanaf zijn jeugd, door zijn tijd aan het front, tot zijn moeilijkheden na de oorlog. Het zijn niet alleen de gebeurtenissen die de personages vormen, maar ook hun innerlijke conflicten en persoonlijke groei. Urbains liefde voor kunst speelt een belangrijke rol en laat zien hoe creativiteit kan helpen bij het verwerken van moeilijke ervaringen.

Een opvallende aspect aan het boek "Oorlog en terpentijn" is het gebruik van tekeningen. Urbains schetsen worden in het verhaal opgenomen, waardoor je naast de woorden ook beelden hebt. Dit geeft het verhaal een extra laag en maakt het uniek.

Het gebruik van de derde persoon ("Door de ogen van Urbain Martien") zorgt voor een soort observerend perspectief, waardoor de lezer de gebeurtenissen vanop een afstand kan bekijken en tegelijkertijd het verhaal van het hoofdpersonage kan begrijpen.

In het kort, "Oorlog en terpentijn" is een aangrijpend boek dat je meeneemt met zijn meeslepende vertelstijl, diepe personages en de combinatie van tekst en beeld. Het vertelt niet alleen over historische gebeurtenissen, maar ook over hoe mensen sterk kunnen zijn en hoe kunst kan helpen, zelfs in moeilijke tijden.

Jasper Van Hyfte
16/01/2023
3

Het boek Oorlog en Terpentijn is geschreven door Stefan Hertmans. Hij droomde er al lang van om een boek te schrijven over zijn grootvader, die een heel moeilijk tijd had omdat hij gevochten heeft in de Eerst Wereldoorlog en verschrikkelijke dingen meemaakte. Het boek kwam er maar niet tot dat het in 2013 werd uitgebracht. Het boek heeft een aparte structuur omdat het is opgedeeld in 3 verschillende delen. Het eerste deel vat het leven van Urbain samen over hoe het was voor de oorlog. Wanneer je aan het tweede deel van het boek begint wordt Urbain zelf de ik-verteller. Hierbij beschrijft hij zijn ervaringen tijdens de Eerste Wereldoorlog. Het derde deel is weer vanuit Hertmans zijn standpunt geschreven en vertelt hij over het leven van Urbain na de oorlog. Het boek gaat in het algemeen over Urbain en zijn zwaar leven dat beschreven wordt. Hij leefde in zijn jonge jaren armoedig en zijn vader stierf op jonge leeftijd. Door de dood van zijn vader moest zijn moeder hierdoor trouwen met haar buurman Henri, waarmee Urbain absoluut geen goede relatie had. Hij sloeg zich door de Eerste Wereldoorlog waar veel van zijn leeftijdsgenoten en vrienden gestorven zijn. Dit waren zeer gruwelijke jaren voor hem. Hij mocht van geluk spreken dat hij de oorlog overleefd heeft. Na de oorlog wordt hij verliefd op een meisje  genaamd Maria die op een droevige wijze sterft aan de Spaanse griep. Al deze gebeurtenissen hadden een grote impact op het leven van Urbain. Later in zijn leven toonde hij veel passie voor kunst. Dit was soms moeilijk omdat hij kleurenblind was. Dit verklaart ook meteen de titel. De titel is dus ontstaan door de oorlog en de passie die hij toonde voor kunst. Het boek is zeker een mooie roman. De tijd in het verhaal is niet chronologisch, maar dit zorgt ervoor dat het spannend blijft. Eenmaal je begonnen bent met lezen merk je dat het een boek is voor gevorderde lezers. Het was dan ook soms moeilijk om te volgen. Ik vond het een interessant boek om te lezen door de verschillende delen in het boek. Persoonlijk vond ik deel 2 het mooiste stuk van het boek omdat het daar effectief van in de oorlog is. De andere 2 delen waren minder mooi. Het boek is wel zeker aan te raden als je van de oorlog en romantiek houdt.

Witse Van Snick
22/05/2022
4

Het boek “Oorlog en terpentijn” is een oorlogsroman geschreven door Stefan Hertmans. Ik vind het ontroerend dat hij een boek over zijn grootvader heeft geschreven. Het is een zeer mooi eerbetoon van Hertmans om zo’n boek te schrijven voor zijn grootste held, opa Urbain. Kort na de dood van zijn grootvader besloot Stefan om te snuffelen in de cahiers die hij van Urbain had gekregen. Dit resulteerde uiteindelijk in dit boek. Het boek is onderverdeeld in 3 delen waardoor er een mooie structuur wordt gevormd. Het eerste deel gaat over Urbain zijn jeugd toen hij nog klein was. Toen hij nog maar 13 jaar was moest hij al gaan werken als smid. Het volgende deel gaat over de oorlog, toen hij werd opgeroepen als soldaat. Het was zeker geen pretje voor Urbain om naar “Den Groote Oorlog” te gaan. Het laatste deel ging over Urbain zijn privéleven na de oorlog waarbij hij zijn fascinatie voor schilderijen toont. Daarnaast komen ook nog zijn grote liefde(s) aan bod.

Liam Vergeyle
25/11/2021
3

Het boek Oorlog en Terpentijn is een oorlogsroman geschreven door Stefan Hertmans. Hij deed dit als een eerbetoon aan zijn grootvader. Hij erfde in 1981 twee cahiers met dagboekaantekeningen waarvan hij al lang droomde een roman te schrijven, maar het kwam er maar niet van tot hij in 2013 werd uitgebracht.

Het verhaal is opgedeeld in 3 delen, het eerste deel vat het leven van Urbain voor de oorlog samen. In het tweede deel wordt Urbain zelf de ik-verteller en beschrijft zijn ervaringen tijdens de Eerste Wereldoorlog. In het derde deel schrijft Hertmans weer en verteld over het naoorlogse leven van Urbain. Het verhaal verspringt doorheen deze delen vaak in de tijd het verhaal is dus niet chronologisch en dat maakt het ook interessant.

Het boek gaat dus alleen om Urbain en omschrijft zijn zware leven. In zijn jeugd leefde hij armoedig en zijn vader stierf op jonge leeftijd. Zijn moeder moest hierdoor tegen haar wil opnieuw trouwen met haar buurman Henri waarmee Urbain een slechte relatie had. Hij sloeg zich ook door de eerste wereldoorlog waar hij vele vrienden en leeftijdsgenoten zag sterven. Na de oorlog wordt hij verliefd op een jong meisje Maria die op tragische wijze sterft aan de Spaanse griep. Schuldbewust trouwde Urbain dan maar met haar oudere zus. Dit alles heeft een grote impact nagelaten op Urbain. Urbain wijdde zijn latere leven voor een groot deel aan kunst maar dit was soms ook moeilijk voor hem omdat hij kleurenblind was. De titel oorlog en terpentijn komt dus voort uit zijn ervaringen in de Grote oorlog en zijn liefde voor kunst.

Oorlog en Terpentijn is dus een mooie oorlogsroman met een aparte structuur. Het beste deel vond ik zelf deel 2. Deel 1 en 3 vallen wat saaier uit door de soms moeilijke schrijfstijl van de auteur. Maar het boek is zeker een toevoeging aan de Nederlandse literatuur.

Rinus Govaert
19/04/2018
0

Het boek oorlog en terpentijn is een roman geschreven door Stefan Hertmans over zijn grootvader Urbain Mertien. Stefan Hertmans had al lang de droom om een boek te schrijven over zijn grootvader die een erg zwaar leven heeft gehad doordat die in de eerste wereldoorlog heeft gevochten en dus wrede dingen heeft meegemaakt. Ook zijn er een paar belangrijke personen in zijn leven zijn op jonge leeftijd gestorven namelijk zijn vader en zijn eerste vrouw. Stefan heeft het boek geschreven met hulp van de aantekeningen van zijn grootvader. Het boek is opgesplitst in 3 grote delen. In deel 1 verteld Stefan over het leven van zijn grootvader voor de oorlog. In deel 2 spreekt Urbain Mertien over de gruwelijke en gevaarlijke taferelen tijdens de eerste wereldoorlog. Dit deel vond ik persoonlijk het meest aangrijpend omdat Urbain veel van zijn makkers voor zijn ogen zag sneuvelen en met veel geluk zelf deze oorlog heeft overleefd. In deel 3 schrijft Stefan terug maar dan over de gebeurtenissen na de oorlog. Dit boek is niet chronologisch en verspringt van jaren door de 3 delen. In dit boek is er maar één echt belangrijk personage omdat het een boek is over het leven van 1 persoon namelijk Urbain Mertien. In het boek wordt gebruikt van één vertelperspectief namelijk de ik-verteller (Stefan Hertmans en Urbain Mertien). De titel oorlog en terpentijn vind ik heel goed gekozen omdat ze de 2 belangrijkste dingen uit het leven van Urbain Mertien beschrijven. De eerste wereldoorlog die Urbain zijn hele leven heeft onthouden en zijn droom om schilder te worden geïnspireerd door zijn vader een goede schilder die fresco’s schilderde. Ondanks de ruim 336 pagina’s was het een leuk boek dat vlot las behalve bij een paar zinnen in het eerste deel moest ik me goed concentreren om de zinnen te begrijpen.

Rinus Govaert
19/04/2018
0

Het boek oorlog en terpentijn is een roman geschreven door Stefan Hertmans over zijn grootvader Urbain Mertien. Stefan Hertmans had al lang de droom om een boek te schrijven over zijn grootvader die een erg zwaar leven heeft gehad doordat die in de eerste wereldoorlog heeft gevochten en dus wrede dingen heeft meegemaakt. Ook zijn er een paar belangrijke personen in zijn leven zijn op jonge leeftijd gestorven namelijk zijn vader en zijn eerste vrouw. Stefan heeft het boek geschreven met hulp van de aantekeningen van zijn grootvader. Het boek is opgesplitst in 3 grote delen. In deel 1 verteld Stefan over het leven van zijn grootvader voor de oorlog. In deel 2 spreekt Urbain Mertien over de gruwelijke en gevaarlijke taferelen tijdens de eerste wereldoorlog. Dit deel vond ik persoonlijk het meest aangrijpend omdat Urbain veel van zijn makkers voor zijn ogen zag sneuvelen en met veel geluk zelf deze oorlog heeft overleefd. In deel 3 schrijft Stefan terug maar dan over de gebeurtenissen na de oorlog. Dit boek is niet chronologisch en verspringt van jaren door de 3 delen. In dit boek is er maar één echt belangrijk personage omdat het een boek is over het leven van 1 persoon namelijk Urbain Mertien. In het boek wordt gebruikt van één vertelperspectief namelijk de ik-verteller (Stefan Hertmans en Urbain Mertien). De titel oorlog en terpentijn vind ik heel goed gekozen omdat ze de 2 belangrijkste dingen uit het leven van Urbain Mertien beschrijven. De eerste wereldoorlog die Urbain zijn hele leven heeft onthouden en zijn droom om schilder te worden geïnspireerd door zijn vader een goede schilder die fresco’s schilderde. Ondanks de ruim 336 pagina’s was het een leuk boek dat vlot las behalve bij een paar zinnen in het eerste deel moest ik me goed concentreren om de zinnen te begrijpen.

Jonathan Buysse
18/04/2018
0

Het boek ‘oorlog en terpentijn’ van Stefan Hertmans is een literatuur meesterwerk. Het boek is gebaseerd op allerlei teksten die de auteur kreeg van zijn opa, Urbain Mertier, vlak voor hij stierf. De teksten die hij kreeg gingen over het leven tijdens de oorlog. Hij besprak er alles in, het ging van zijn verwondingen tijdens de oorlog tot liefde. 30 jaar lang heeft Stefan de teksten niet aangeraakt tot hij besloot om er een boek van te schrijven. Het boek dat hij geschreven heeft bestaat uit 3 delen. Het eerste deel gaat over zijn leven voor de oorlog, het tweede gaat over zijn leven tijdens de oorlog en het derde en laatste deel ging over zijn leven na de oorlog. Oorlog en terpentijn heeft twee verschillende thema’s, namelijk oorlog en liefde. Het boek geeft een mooi beeld weer van hoe chaotisch en onoverzichtelijk de oorlog was. Dat is een kant van de oorlog die vele mensen niet kennen en daarom is het boek zeker een aanrader voor mensen die interesse hebben in de eerste wereldoorlog. Het tweede thema is liefde en dat wordt duidelijk gemaakt door alle ervaringen met liefde die Urbain beschrijft in zijn teksten. Hij heeft een ingewikkeld en moeilijk liefdesleven gehad. Je merkt dat Urbain zijn liefde op een hele speciale manier uit, niet in de vorm van een echte relatie of op vlak van seksualiteit maar meer op vlak van om mensen geven en mensen verzorgen. Als je het boek bent aan het lezen merk je wel dat het een boek is voor ervaren lezers. Het was soms moeilijk te volgen of lastig te begrijpen omdat er vaak moeilijke woorden of zinnen werden gebruikt. Het boek is een geslaagde combinatie van een oorlogsboek en een roman. Terwijl je het leest merk je aan de manier van schrijven dat Stefan heel trots is op zijn opa en dat hij blij is om zijn verhaal te mogen meedelen. Het boek is zeker de moeite waard om te lezen. Ook al is het niet zo een makkelijk boek, je kunt erin meeleven en ervan genieten.

Emiel Van Haverbeke
31/05/2017
0

Oorlog en terpentijn is een roman geschreven door Stefan Hertmans. Het boek beschrijft het leven van zijn grootvader Urbain Mertien. Het voornaamste doel dat de auteur met dit boek wou bereiken, was om een eerbetoon te geven aan zijn strijdlustige grootvader. Dit wil ook zeggen dat er eigenlijk maar één personage aan bod komt, namelijk meneer Mertien.
Het boek is opgedeeld in drie verschillende hoofdstukken. Deze hoofdstukken bevatten elk een aparte structuur. In het eerste deel is het Hertmans die spreekt over het leven van zijn opa voor de oorlog uitbrak. In deel drie van het boek heeft Hertmans ook het woord maar daarin verteld hij over het leven van Urbain na Wereldoorlog 1. In deel twee krijgt het boek een andere wending, hierin is opa Urbain aan het woord. Hij verteld er op een spannende manier over de Grote oorlog en de vele verschrikkelijke gebeurtenissen die hij meegemaakt heeft tijdens deze gruwelijke periode. Dit was ook het deel dat mij het meeste bij bleef omdat Urbain zelf ook zegt dat het uitzonderlijk is dat hij de oorlog in België overleefde. Achteraf hield hij er toch vele trauma’s aan over die voor de rest van zijn leven in zijn geheugen gegrift stonden.
Het voornaamste thema van het boek wordt eigenlijk al meegedeeld in de titel, namelijk oorlog. Dit kan je voornamelijk merken in deel twee waarin er specifiek verteld wordt over verschillende gebeurtenissen tijdens de oorlog in België. Daarnaast komt het thema familie ook veel ter sprake. Dit is niet onlogisch want het boek gaat echter over de grootvader van meneer Hertmans. Het geeft aan dat familie heel belangrijk was voor hem. Dit wou hij benadrukken door een boek te schrijven dat een duidelijk beeld geeft over het moeilijke leven dat zijn opa had.
Ondanks dat het een redelijk dik boek is waar ik normaal niet voor kies, is het me goed bevallen. Ik vond de onderverdeling in drie hoofdstukken uitermate geschikt. Het geeft een overzichtelijker beeld van het verhaal. Je kan je op die manier ook meer inleven. Het boek is vlot geschreven. Zeker tijdens de spannendere delen zoals bij enkele verhalen uit de loopgraven, dit gaf een extra dimensie en kon je je inbeelden dat je zelf in het verhaal betrokken was. Het is een echte aanrader voor zowel jong en oud.

Bauke De Smedt
16/02/2016
0

Oorlog en terpentijn, geschreven door Stefan Hertmans is een bijzonder mooi geschreven boek. Dit boek is kort samengevat een eerbetoon aan zijn grootvader die een moeilijk leven heeft gehad voor, tijdens en na de oorlog. De roman bestaat uit 3 grote delen, deel 1 speelt zich af voor de oorlog, deel 2 tijdens de oorlog en deel 3, na de oorlog. Oorlog en terpentijn gaat in zijn geheel over de grootvader van Stefan Hertmans, Urbain Martien. Urbain overhandigt Stefan in het begin van het boek 3 schriftjes waarin al zijn belevenissen voor, tijdens en na de oorlog in worden beschreven. De belevenissen worden door Stefan verteld maar soms kunnen we meekijken in het hoofd van zijn grootvader wat voor veel variatie zorgt. De protagonist van het verhaal was Urbain Martien maar er waren ook antagonisten en dit waren namelijk zijn verloofde Maria Emillie en zijn vrouw Gabriëlla. Het woord oorlog in de titel staat eigenlijk voor heel het boek en terpentijn is een verwijzing naar de passie voor schilderen die zijn grootvader meekreeg van zijn vader. Ik vond Oorlog en terpentijn prachtig geschreven, het heeft mij geen seconde verveeld, ook al is het boek redelijk dik vind ik niet dat je daar naar moet kijken. Het is zeer vlot leesbaar. Stefan Hertmans is een geniale schrijver en ik zou zeker nog meer boeken van hem willen lezen. Het thema ligt nog steeds heel erg gevoelig, wat de roman nog zeer recent maakt. Er zijn ook veel verschillende romans geschreven over oorlog en ik heb er ook al een paar gelezen maar geen enkel boek komt dicht bij Oorlog en terpentijn. Ik vond deel 2 het meest schokkend van het hele verhaal, dit deel speelde af aan het front, ik vond dit ook het aangenaamst om te lezen omdat dit me interesseert en intrigeert.

Shawnee van de Wynckel
04/02/2016
0

Oorlog en Terpentijn van Stefan Hertmans: een absolute emotionele en spannende roman. Een verhaal over Urbain Martien, de grootvader van Stefan Hertmans. Urbain pende zijn leven voor, tijdens en na de Grote Oorlog neer en gaf zijn belevenissen aan zijn kleinzoon. Stefan schreef dan uit deze belevenissen een bestseller. Het is een boek uit drie delen; voor, tijdens en na de oorlog. Eerst durfde hij de schriften niet open doen, maar na enkele jaren heeft hij ze dan toch geopend en dit was een goed idee.
<br>
Urbain Martien is al in zijn jonge jaren bij het leger gegaan en ze roepen hem op om mee vechten in de oorlog. Hij en duizenden andere mannen trekken de Vlaamse velden in om de vijand, de Duitsers, tegemoet te komen. Maar ze hadden niet verwacht dat de Duitsers zo sterke wapens hadden. Urbain en de anderen waren niet opgewassen tegen het Duitse leger. Vele maten van Urbain vielen neer terwijl Urbain doorgaat.<br>
De afwisseling van het perspectief is zeker goed. Zo blijft het boek boeiend en ga je je zeker niet vervelen. Het thema zelf, de Eerste Wereldoorlog, is zeker iets dat mij boeide. Het was een gevaarlijke en spannende gebeurtenis in de geschiedenis en Stefan Hertmans maakte dit nog eens extra duidelijk. Ik vind het prachtig hoe Stefan Hertmans het boek heeft geschreven vanuit zijn perspectief, want hij kon zo vertellen over hoe hij er tegenover stond. Hij vertelt over hoe hij zijn opa herinnert toen hij hem voor het laatst zag. Hij vertelt dat zijn grootvader een schilder was en dat hij op de plek waar Stefan zat toen hij het boek schreef, schilderde. Het schilderen had Urbain overgenomen van zijn vader, die vroegtijdig stierf. Toen trouwde zijn moeder met de buurman met wie Urbain het niet kon vinden. Ook vertelt hij over de schriften die voor hem liggen en dat hij ze niet durft open te maken, maar dit uiteindelijk toch deed.<br>Hertmans schreef soms ook uit de ogen van zijn grootvader. Hij vertelt over wat zijn grootvader ziet en voelt, precies zoals zijn opa neerschreef. Zo brengt Hertmans alle details mooi weer. Het voelt alsof je echt meeloopt met zijn grootvader. Je loopt mee in de loopgraven en moet wegduiken voor de kogels. Je voelt ook met Urbain mee als hij meerdere keren gewond raakt. Toch blijft hij doorgaan met vechten. Hij doet echte heldendaden. De oorlog was een echte hel waardoor velen een trauma opliepen. Ook Urbain zijn leven blijft beheersd door de Grote Oorlog, zelfs lang nadat die is afgelopen. En dan komt er nog meer rouw, spijt en onverwerkte trauma’s nadat zijn geliefde sterft. Ik leefde echte mee met Urbain na al deze gebeurtenissen. Het was heel mooi om te zien hoe Stefan Hertmans deze gebeurtenissen vertelt. Hij vertelde ze met passie en respect voor zijn grootvader. Nadat zijn geliefde gestorven was, wilde hij blijven schilderen, ook al waren dit niet de meest perfecte schilderijen. Ik vond het mooi hoe Urbain toch zijn passie wilde verder doen, zelfs na de oorlog. In zijn hoofd was er nog steeds oorlog, maar ook terpentijn.
<br>
Oorlog en Terpentijn is zeker een aanrader voor iedereen en niet alleen voor diegene die van de oorlog houden. Het boek zal zeker iedereen boeien en je zal het niet neer willen leggen.

Lisa Van de Veire
03/06/2015
0

Het boek Oorlog en terpentijn, geschreven door Stefan Hertmans, draait volledig om het leven van zijn grootvader Urbain Martien tijdens de Groote Oorlog.
Aan zijn grootvader zijn sterfbed, kreeg Stefan drie schriftjes overhandigd met al zijn belevenissen over de oorlog in. Na het de schriftjes 30 lange jaren onaangeroerd te laten liggen, is hij uiteindelijk begonnen met dit prachtige boek te schrijven.
Het boek is verdeeld in drie delen, vandaar ook de drie schriftjes. Het eerste schrift representeert zijn jaren voor de oorlog, zijn kinderjaren. Het tweede schrift gaat over de jaren die hij beleefde tijdens de oorlog. Dit deel vond in de tijd het langste plaats, maar in het boek is het maar een kort stuk vol emoties, tragedie en angst. In het derde schriftje heeft Urbain zijn jaren na de oorlog neergepend. De belevenissen worden door Stefan verteld, maar we kunnen ze ‘zien’ zoals zijn grootvader ze heeft meegemaakt.
Deel één van het boek gaat over de kinderjaren van Urbain. Hij groeide op in het Gentse met zijn ouders. Zijn vader was frescoschilder, zijn moeder was van hogere afkomst. Toen zijn vader op jonge leeftijd stierf, was hij ook gepassioneerd door de schilderkunst. Het woord terpentijn, uit de titel, komt verder uit de passie voor schilderen die zijn grootvader meehad van zijn vader. Aangezien zijn vader frescoschilder was, gebruikte hij als verfsoort vaak terpentijn.
In het tweede deel, begint het afschuwelijke verhaal van de Groote oorlog. Het noodlot slaat toe en Urbain wordt opgeroepen om te strijden tegen ‘den Duits’. Bloederige vechtpartijen, missende ledematen, psychologische trauma’s… dit was allemaal te wijden aan de traumatische ervaringen die zich in en naast de loopgraven plaatsvonden, maar het patriottisme bij deze soldaten was groot.
In het derde deel wordt hij verliefd op een jongedame, die op tragische wijze sterft aan de Spaanse griep. Tot slot besluit hij te trouwen met de zus van de dame. Samen krijgen ze een dochter, die later moeder wordt van Stefan Hertmans. Na de geboorte van zijn dochter, besluit hij aan de spoorwegen te gaan werken en kopieën van bekende schilderijen te schilderen. Maar later krijgt hij met psychologische problemen te kampen en wordt algauw opgenomen in de psychiatrie.
Urbain Martien stierf op 90-jarige leeftijd. Doordat Stefan Hertmans de schriftjes van zijn grootvader zo lang heeft laten liggen, waren er natuurlijk geen laatste getuigen meer. Toch is deze fantastische auteur erin geslaagd een boek te schrijven dat de Groote Oorlog realistisch goed vertelt en ‘toont’ door de ogen van één van de moedige strijders. Zeker en vast een aanrader!

Steve Van Landschoot
24/05/2015
0

“Een Europees meesterwerk van een gehalte dat je niet meer voor mogelijk hield”, met die woorden omschrijft Jens Christian Grøndahl deze roman. Dit valt met geen woorden tegen te spreken, want ik had nog nooit een boek van dit kaliber gelezen. We mogen trots zijn dat “Oorlog en terpentijn”, geschreven is door een Belgische auteur (Stefan Hertmans).

Het boek is voornamelijk gebaseerd op de cahiers die Urbain Martien (Hertmans grootvader), zijn kleinzoon had gegeven. Gedurende diverse decennia durfde Hertmans deze cahiers niet te openen. Tot hij dit op een bepaald ogenblik wel deed. In het (fenomenale) boek dat hieruit volgde, Oorlog en terpentijn, beschrijft hij de gebeurtenissen van zijn grootvader. Het boek bestaat uit drie delen: deel I (voor de oorlog), deel II (tijdens) en deel III (erna).

Gedurende het hele verhaal zijn er meerdere personages aanwezig, maar er staat slechts één man centraal, Urbain Martien. Hij is dus overduidelijk de protagonist en een rond karakter (individu). Zijn vrouw Gabriëlla, zijn verloofde Maria Emillie zijn antagonisten/tritagonisten. Urbain woonde met zijn ouders in “het Gent” (van voor 1900). Thuis hadden ze het niet zo breed. Zijn vader was frescoschilder, zijn moeder was van betere afkomst. Als 17-jarige werd hij militair. Als je arm was, kon je enkel kiezen om bij het leger te gaan of naar de kerk. Als 23-jarige moest hij “zijn” land verdedigen in de Grote Oorlog tegen “Den Duits”. Natuurlijk was het niet zijn droom om militair te worden, want het liefste zou hij schilder worden. Dit had hij meegekregen van zijn vader. Urbain droomde niet enkel van de schilderkunst, maar had ook een voorliefde voor romantische muziek.

Urbain en zijn ouder hadden een zeer hechte band, maar toen zijn vader vroegtijdig stierf en zijn moeder met Henry, de buurman, trouwde, veranderde dit. Henry en Urbain konden het nooit met elkaar vinden. Na de oorlog werd Urbain verliefd op Maria Emilia, ze verloofden zich, maar dan sloeg het noodlot toe. Maria stierf aan de Spaanse griep. Hij voelt zich schuldig en trouwt hierdoor met haar zus. Zij is niet de meest aantrekkelijke vrouw, maar is hij haar niet ontrouw.

Zoals ik in het begin al zei, zal dit boek één van de Belgische klassiekers worden. Allereest is er het thema, de Eerste Wereldoorlog. Elke jongere komt er gedurende zijn schoolcarrière mee in contact en wil er gegarandeerd meer over weten. Aangezien het verhaal grotendeels wordt verteld vanuit de ogen van de grootvader, zorgt dit ervoor dat je je nog meer inleeft in het verhaal. De afwisseling, die aanwezig in de perspectieven zorgt ervoor, dat het boek niet te langdradig wordt.

Als ik jullie dus één boek kan aanraden om te lezen is het wel “Oorlog en terpentijn”. Als je de AKO-literatuurprijs wint, kan dit ook niet anders.

Gillian Stofferis
25/02/2015
0

Oorlog en terpentijn van Stefan Hertmans is het levensverhaal over de opa van de auteur in de twintigste eeuw. Aan de hand van schriftjes die Hertmans enkele weken voor het overlijden van zijn opa kreeg, heeft hij dit boek geschreven. Wel heeft hij ze eerst nog 30 jaar onaangeroerd laten liggen.
Het boek is ingedeeld in drie hoofdstukken: de kinderjaren van Urbain (de opa dus), zijn oorlogsjaren en tenslotte de jaren na de oorlog. In tijd de langste periode, maar in het boek net de kortste passage.

Het vertelperspectief gebeurt vooral vanuit de ogen van de opa, toch komt ook de auteur zelf aan bod als hij bijvoorbeeld de leefomgeving in het Gentse, of een kerk waar een fresco zou kunnen hangen bezoekt. Later gaat hij ook naar de westhoek om persoonlijk op de plaats te staan waar zijn grootvader al die gruwel heeft meegemaakt.

We beginnen rond de eeuwwisseling in 1900, en volgen de levensloop van de jonge Urbain tot aan het begin van de eerste WO. De armmoedige jeugd, de warmte die hij van zijn moeder kreeg en de liefde voor de schilderkunst die hij langs vaders kant meekreeg. Als lezer wordt je meegesleurd in een nostalgische trip van paard en kar.

Het tweede hoofdstuk wordt al snel meer tragiek dan nostalgie, doordat Urbain opgeroepen wordt om te strijden tegen “den Duits”. Wat volgt is eigenlijk met geen pen te beschrijven en nauwelijks te vatten: urenlange vuurgevechten, obussen die voor afgerukte ledematen zorgen en daar bovenop nog de honger en de kou.
Dit deel is zeker het meest intense en aangrijpendste, het lijkt allemaal zo nutteloos te zijn maar toch deden ze hun plicht om het vaderland, om ons, te beschermen. We volgen de verschillende missies van Urbain aan de Ijzer gedurende 4 jaar tot aan de wapenstilstand en staan ook even stil bij de vernederingen van de eigen Franstalige bevelhebbers.

Vanaf hier begint het laatste hoofdstuk, waarin Urbain trouwt maar al snel weduwnaar wordt doordat zijn grote liefde sterft. Op vraag van zijn schoonvader hertrouwt hij met de zus van zijn vrouw. Het is een huwelijk met veel liefde en zorg maar tegelijk ook zonder de passie die hij met zijn eerste vrouw deelde. Hij krijgt een dochter (de mama van de auteur) en gaat aan de spoorwegen werken. Hij schildert kopieën van bekende schilderijen en krijgt met mentale problemen te kampen en wordt zelfs opgenomen in de psychiatrie. Zijn vrouw sterft in 1958 en de volgende jaren blijft hij proberen om zijn schilderkunst uit te oefenen, maar het wordt steeds moeilijker. In 1981 sterft hij op 90-jarige leeftijd.
In dit laatste stuk gaat de auteur op zoek naar antwoorden voor de vragen die hij nog heeft, maar 30 jaar na datum zijn ook de laatste getuigen er niet meer.

Oorlog en terpentijn is een samensmelting van non-fictie en een roman. De auteur maakt een nostalgische trip naar een wereld die amper 100 jaar achter ons ligt.
Het personage van Urbain boeit het ganse boek door en dan vooral de paradox in zijn leven; nl het heen en weer geslingerd worden tussen de soldaat die hij moest zijn en de kunstenaar die hij wou zijn... oorlog en terpentijn.

Chryghton
20/11/2014
0

Het boek Oorlog en terpentijn gaat over de grootvader van Stefan Hertmans, Urbain Mertier. Het boek is verdeeld in 3 delen. Hij heeft het boek geschreven dankzij de documenten dat zijn grootvader geschreven heeft. Hij durfde een lange tijd geen boek ervan te maken omdat hij bang was dat hij zou falen.

Het begint in de arme wijken van Gent, Urbain zijn moeder Celine, trouwde met Franciscus. Franciscus was een schilder in de kerk en restaureerde fresco’s. Daardoor heeft Urbain ook een passie voor schilderen. Het probleem voor Urbain is dat hij kleurenblind is, waardoor hij schilderijen namaakt. Celine kreeg later een relatie met Henri, wat dan de stiefvader van Urbain werd. Urbain ging van kleins af aan al werken in een ijzergieterij, later ging hij naar de militaire school. In 1914 doet hij mee in de oorlog in Tienen. In de oorlog heeft hij veel promoties gekregen, hij werd zo in de slag van de Ijzer naar sergeant-majoor benoemd. Urbain overleefde alle oorlogen waarin hij meedeed. De meeste oorlogen waarin hij meedeed waren totaal nutteloos en zijn ook veel mensen gestorven voor niks. Urbain heeft ook enkele onderscheidingen ontvangen voor zijn daden op het front. Hij was verliefd op een Gents meisje, ze stierf aan de Spaanse griep, later trouwde hij met haar oudere zus. Ze kregen 1 kind, namelijk de moeder van Stefan. Veel later werd Urbain ongeschikt verklaard en werd hij in een psychiatrie gezet.

Het boek leest enorm vlot, het is ook zeer interessant om het leven van een Gentenaar te kunnen lezen. Je kan ook zo afleiden dat het toen veel moeilijker was om te overleven dan nu en dat wij blij mogen zijn dat we na de oorlog zijn geboren. Het is ook zeer mooi dat Stefan Hertmans een “eerbetoon” brengt aan zijn grootvader, hij heeft hem zeker niet gefaald.

Wat vind JIJ?

Aantal sterren